Moskwa, 11 czerwca 1927 r.
Późnym wieczorem posłowi Rzeczypospolitej Polskiej w Moskwie Stanisławowi PATKOWI doręczona została następująca nota rządu sowieckiego:
Potwierdzając odbiór Pańskiej noty z 9 czerwca mam zaszczyt prosić pana o podanie do wiadomości pańskiego rządu, co następuje:
Rząd związkowy z zadowoleniem przyjmuje do wiadomości wyrazy żalu Rządu Polskiego z powodu zabójstwa w Warszawie pełnomocnego przedstawiciela ZSRR Wojkowa. Ze specjalnym zadowoleniem rząd związkowy przyjmuje do wiadomości oświadczenie o oburzeniu i kategorycznym osądzeniu, które ten zbrodniczy akt wywołał zarówno ze strony rządu polskiego, jak również ze strony polskiej opinii publicznej. Podkreślając również z zadowoleniem oświadczenie rządu polskiego o gotowości udzielenia odszkodowania rodzinie Piotra WOJKOWA i rozpatrując to oświadczenie jako przejaw dobrej woli i jako akt, wynikający z okoliczności sprawy i odpowiadający międzynarodowym zwyczajom w podobnych wypadkach – rząd związkowy przyjmuje do wiadomości oświadczenie rządu polskiego, tym niemniej nie widzi możliwości faktycznego zrealizowania tej propozycji, uważając zabezpieczenie rodziny swego zmarłego na stanowisku przedstawiciela za obowiązek samego państwa sowieckiego.
Rząd związkowy nie może jednak zgodzić się z oceną , którą rząd polski nadaje wypadkom z 7 czerwca w pańskiej ostatniej nocie i zmuszony jest dzisiaj jeszcze w wyższym stopniu, aniżeli w chwili wysłania mojej noty z 7 czerwca, rozpatrywać zabójstwo swego przedstawiciela w Warszawie nie jako indywidualny czyn szaleńca, a jako jeden z przejawów systematycznej i planowej walki ze Związkiem Sowietów ze strony ciemnych sił światowej reakcji i przeciwników pokoju.
Wypadki, wyliczone w mojej nocie z 7 czerwca i zwłaszcza planowo przygotowane zerwanie stosunków dyplomatycznych z ZSRR ze strony obecnego rządu W. Brytanii, rozpętały te ciemne siły, zwłaszcza kontrrewolucyjne i terrorystyczne organizacje rosyjskich emigrantów, którzy spekulują na naprężonej sytuacji międzynarodowej, czyniąc największe wysiłki, aby dopomóc wojowniczemu imperializmowi do sprowokowania konfliktu między ZSRR a innymi państwami i wtrącić ich narody w krwawą rzeź – w fałszywej nadziei odbudowania tą drogą carskiego imperialistycznego reżimu i odzyskania tych przywilejów, które zostały utracone jako rezultat rewolucji.
Przestępstwo z 7 czerwca ma przeto nierównie większe znaczenie aniżeli pojedynczy, izolowany akt i jako taki przedstawia sobą groźbę dla pokojowych stosunków między obydwoma państwami, stosunków nad unormowaniem i rozwojem których systematycznie pracował rząd związkowy i w szczególności zmarły jego przedstawiciel w Warszawie, WOJKOW, jak to sprawiedliwie podkreśla rząd polski w nocie pańskiej z 9 czerwca.
Rząd związkowy przyjmuje z zadowoleniem przyznanie przez rząd polski faktu poprawy stosunków między obydwoma państwami i ze swej strony uważa wzajemne dążenie do unormowania rozwoju dobrych sąsiedzkich stosunków za bardzo ważny czynnik pokoju ogólnego, zwłaszcza w naprężonej sytuacji międzynarodowej ostatnich czasów, które wynikły wbrew przejawianej i niejednokrotnie udokumentowanej pokojowości Związku Sowietów.
Z tym większym żalem rząd związkowy zmuszony jest jednak zaznaczyć, że rząd polski do tej pory nie zwracał należytej uwagi na tę przeszkodę, którą dla pomyślnego rozwoju stosunków między obydwoma państwami stanowiła tolerancja, wykazywana przez władze polskie w stosunku do rozmaitego rodzaju organizacji terrorystycznych, działających przeciwko rządowi związkowemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Rząd związkowy nie może zgodzić się z Pańskim oświadczeniem, że rząd polski zawsze przeciwdziałał i nie dopuszczał na terytorium polskim jakiejkolwiek bądź planowej akcji, skierowanej przeciwko związkowi sowietów. W posiadaniu rządu związkowego znajduje się obfity materiał ilustrujący tolerancję, a w poszczególnych przypadkach wprost pomoc, okazywaną przez władze polskie organizacjom i osobom, prowadzącym planową lub nieplanową, prowadzącym planową lub nieplanową aktywną walkę z rządem związkowym drogą organizowania terroru lub napadów bandyckich na terytorium ZSRR – w najbliższym czasie NKIP pozwoli sobie przedstawić panu pewien materiał w tej sprawie.
W pańskiej nocie, Panie Ministrze, podkreślona jest okoliczność, że faktyczny zabójca pełnomocnego przedstawiciela ZSRR w Warszawie jest osobą nie polskiej narodowości. Równocześnie zostało ustalone, że zabójca jest obywatelem polskim, synem znanego działacza kontrrewolucyjnego, któremu obywatelstwo polskie zostało udzielone po wyjeździe jego z ZSRR. Udzielenie obywatelstwa polskiego takim elementom niewątpliwie ułatwiające ich działalność przeciwko ZSRR, obarcza rząd polski dodatkową odpowiedzialnością za tę działalność. Niestety ten wypadek nie jest jedyny. Specjalnie jaskrawy jest wypadek ze znanym kontrrewolucyjnym działaczem Stanisławem BUŁAK – BAŁACHOWICZEM, który w myśl protokołu podpisanego przez rządy sowiecki i polski dnia 30 września 1921 r., winien być wydalonym nie później niż do 20 września owego roku z granic Rzeczypospolitej, któremu jednak udzielono obywatelstwa polskiego, który pozostał w Polsce i jak niejednokrotnie zaznaczyła prasa polska, był nawet przyjmowany przez miarodajnych przedstawicieli władzy w Polsce.
Rząd związkowy nie może zgodzić się z uchylaniem się przez rząd polski odpowiedzialności za fakt zabójstwa powołaniem się na odmowę zmarłego Wojkowa co do proponowanej mu ochrony osobistej.
Wobec istnienia na terytorium polskim osób i ugrupowań, których celem jest aktywna walka przeciwko związkowi sowietów i jego przedstawicieli, ochrona tych przedstawicieli jest oczywiście zarządzeniem niedostatecznym i nie osiągającym celu. Odnośne władze polskie winny były skierować swoją uwagę i swoje wysiłki na udaremnianie przestępczej działalności pomienionych osób i organizacji i na nieustającą ich obserwację.
Rządowi polskiemu dawno było wiadomo, że wrogie ZSRR organizacje miały za cel zamach na życie przedstawiciela związkowego w Warszawie. Rząd polski sam w osobie dyrektora departamentu politycznego pana Juliusza ŁUKASIEWICZA zakomunikował o tym poselstwu 2 listopada 1924 r., to jest na drugi dzień po przybyciu do Warszawy posła Wojkowa, ale już wówczas rząd związkowy w memoriale doręczonym przez radcę poselstwa BIESIADOWSKIEGO wiceministrowi Janowi MORAWSKIEMU dnia 3 listopada 1924 r. i innych notach oświadczył, że istotne bezpieczeństwo przedstawiciela ZSRR i zagwarantowanie możliwości pracy poselstwa związkowego w Warszawie mogą być osiągnięte tylko w tym wypadku, jeżeli rząd polski nie przedsiębierze odpowiednich zarządzeń, skutkiem czego wytworzyła się sytuacja, która doprowadziła do niesłychanego przestępstwa zabójstwa posła ZSRR w Warszawie.
Przestępstwo z 7 czerwca wywołało głębokie oburzenie wśród narodowości związku sowietów. W interesie pokoju i dobrych stosunków między obydwoma państwami leżałoby przeciwdziałanie temu, aby pozostawiło ono głębokie ślady w świadomości narodowości, zamieszkujących w ZSRR.
Rząd sowiecki ma nadzieję, że rząd polski, aby dowieść faktycznie swych dążeń do wzmocnienia stosunków pokojowych, o których mówi nota jego z dnia 9 czerwca, nie będzie zwlekał z zadośćuczynieniem elementarnym żądaniom ZSRR, których wymagają okoliczności spraw i w ten sposób pomoże do usunięcia tego niepomyślnego wpływu, który na stosunki te wywiera niesłychane przestępstwo z 7 czerwca.
W związku z powyższym i przyjmując pod uwagę wyrażone przez rząd polski żal, oburzenie i kategoryczne osądzenie czynu, rząd związkowy oczekuje:
`1) że rząd polski przedsięweźmie wszystkie konieczne środki dla wszechstronnego zbadania sprawy, wyjawienia wszystkich winnych i wykrycia wszystkich nici zbrodni, również dla szybkiego i surowego ukarania winnych, specjalnie tyczących się bezpośrednio fizycznego zabójcy;
`2) że rząd polski w zgodzie z odbytymi już negocjacjami tymczasowego charge d`affaires w Warszawie Aleksandra ULJANOWA z przedstawicielem polskiego MSZ dopuści Uljanowa lub innego pełnomocnika rządu związkowego do udziału w dochodzeniu śledczym w tym procesie;
`3) że rząd polski wreszcie podejmie w istocie natychmiastowe i energiczne zarządzenia w kierunku likwidacji na terytorium polskim działalności terrorystycznych i bandyckich organizacji i osób, skierowanych przeciwko Związkowi Sowieckiemu i jego przedstawicielom i że wydali z granic Polski osoby, prowadzące taką działalność, przy czym rząd związkowy oczekuje od rządu polskiego odnośnego bezzwłocznego zawiadomienia.
Rząd związkowy sadzi, iż w obecnych warunkach skutki tragicznego zdarzenia w Warszawie mogą być usunięte faktycznie nie drogą formalnych oświadczeń, lecz tylko w wyniku istotnych zarządzeń wobec biało – bandyckich terrorystycznych organizacji.
Wychodząc z tego założenia, rząd związkowy zmuszony jest nalegać na wypełnienie wyżej przytoczonych elementarnych żądań.
Zechce Pan, Panie Ministrze, przyjąć zapewnienia mego całkowitego poważania.
(---) Maksim LITWINOW
| Proponuję posty o podobnej tematyce: |
| ZSRR |
| Ponadto polecam korzystanie ze stale uzupełnianych indeksów: |
| ALFABETYCZNY INDEKS OSOBOWY |
| MIEJSCOWOŚCI – UKŁAD WOJEWÓDZKI |
| ALFABETYCZNY INDEKS MIEJSCOWOŚCI |
| INDEKS PAŃSTW |
| KALENDARIUM |
| INDEKS RZECZOWY |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz