Użycie broni jest ostatecznym sposobem wystąpienia i ma na celu nie pozbawienie życia, lecz uniemożliwienie spełnienia lub usiłowania spełnienia czynu przestępnego, względnie obezwładnienie albo zapobieżenie ucieczce przestępcy i to możliwie z najmniejszą dla niego szkodą.
Decyzja użycia broni powinna być oparta na chłodnej rozwadze, a spokój musi zapanować nad porywczością; ani rozdrażnieniem, ani nerwowością, a tym bardziej wzburzeniem nie może się tłumaczyć funkcjonariusz w razie, gdy dochodzenie wykaże, że użył on broni niepotrzebnie.
Uzbrojony funkcjonariusz, reprezentujący moc prawa, jest przez to samo w korzystniejszym położeniu niż ścigany, względnie ukrywający się przestępca, wobec czego zachowujący ostrożność w służbie, wyszkolony policjant ma zawsze stanowczą przewagę nad przestępcą, jeśli zachowa zimną krew i przytomność umysłu.
Funkcjonariusz, przeciwko któremu ma miejsce gwałt fizyczny (czynny opór, usiłowanie rozbrojenia, pobicia, obezwładnienia,pozbawienie fizycznej zdolności do spełniania obowiązków służbowych itp.) obowiązany jest udaremnić taki zamach wszelkimi środkami, nie wyłączając użycia broni.
Funkcjonariusz nie może nigdy zapomnieć, że użycie broni jest środkiem przymusowym, który należy stosować tylko w ostateczności, o ile przy tym użycie broni nie zagraża bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia osób postronnych.
O ile jednak z jednej strony – jeśli istnieje możliwość skutecznego zastosowania innych środków – nie wolno funkcjonariuszowi zadać komukolwiek uszkodzenia ciała lub pozbawić życia, o tyle z drugiej strony jednak funkcjonariusz obowiązany jest bez chwili wahania zrobić użytek z broni, jeżeli tego wymaga rzeczywista konieczność.
Jeżeli okoliczności pozwalają na upomnienie, przywołanie do porządku, wezwanie do zatrzymania się, bezpośredni pościg lub zastosowanie siły fizycznej, np. obezwładnienie za pomocą chwytu, użycie pałeczki do regulowania ruchu ulicznego, odparcia napadu kolbą karabinową, nałożenie kajdanek, aresztowanie – z pewnością, iż środki te odniosą należyty skutek – powinny być one zastosowane; w przeciwnym razie kiedy w przekonaniu funkcjonariusza, z uwagi na charakter napadu, środki lub narzędzia, jakich używa napastnik, spełnieniu aktu gwałtu nie zapobiegłyby tego rodzaju środki, funkcjonariusza obowiązuje użycie broni.
Użycie broni ma poprzedzić jednorazowe wezwanie do zaniechania, względnie spełnienia danej czynności, jeżeli jednak – w wyjątkowych wypadkach – ze względu na okoliczności wezwanie jest niemożliwe, użycie broni może nastąpić po jednorazowym wystrzale ostrzegawczym w powietrze, z wyjątkiem wypadków, w których wszelka zwłoka grozi niebezpieczeństwem funkcjonariuszowi lub osobom trzecim albo może udaremnić pościg lub grozi klęską żywiołową.
Statki, jak też łódki, łodzie, tratwy, motorówki,szalupy, jachty, okręty, mają być zatrzymywane – zamiast wezwania – dwukrotnym strzałem ostrzegawczym przed użyciem broni.
Funkcjonariusz musi pamiętać, że brak decyzji, stanowczości w wystąpieniu, wahanie się, daje przestępcy przewagę, obowiązany jest zatem do szybkiego i zdecydowanego wystąpienia.
O wyborze sposobu i środka wystąpienia decyduje funkcjonariusz, wybierając ten środek, który – jego zdaniem – daje największą pewność unieszkodliwienia, względnie obezwładnienia przestępcy.
Zasadą użycia broni jest współczesność, czyli że broń może zostać użyta tylko w tym czasie, w którym trwa stan rzeczy uprawniający do użycia broni, np. gdy przestępca zagraża życiu funkcjonariusza, innych obywateli, mieniu publicznemu lub prywatnemu.
Użycie broni ma na celu uczynienie przestępcy niezdolnym do walki, oporu, ucieczki względnie dokonania czynu przestępnego.
Broń ma być użyta według jej właściwości, tak więc karabin i pistolet do strzału, bagnet nasadzony na karabin – do kłucia, bagnet nie nasadzony do kłucia i cięcia, szabla zasadniczo do cięcia, wyjątkowo tylko do kłucia.
Decydując się na użycie broni, funkcjonariusz musi rozstrzygnąć – w zależności od warunków – jaka w danym wypadku broń jest najodpowiedniejsza i jeżeli okoliczności na to pozwalają, powinien w miarę możności użyć broni mniej niebezpiecznej.
Do broni mniej niebezpiecznej należy broń sieczna, której skutek działania może być uzależniony od woli używającego; bronią bardziej niebezpieczną jest bagnet nasadzony na karabin, bronią najbardziej niebezpieczną jest broń palna, której skutków działania nie da się ograniczyć. Mimo to nie należy się cofać przed użyciem broni palnej, jeżeli tego wymaga rzeczywista konieczność.
Decyzja co do rodzaju i sposobu użycia broni powinna być oparta na okolicznościach, towarzyszących danemu wypadkowi, np. oddalenie przestępcy, jego uzbrojenie i właściwości osobiste, stopień niebezpieczeństwa, zagrażającego z jego strony itp.
Nie wolno używać broni przeciwko osobom, co do których na podstawie zewnętrznych znamion (wiek, niedołęstwo fizyczne itd.) funkcjonariusz jest przekonany, że nie mogą one zagrażać zdrowiu, życiu i wolności zarówno samego funkcjonariusza, jak i osób postronnych oraz mieniu publicznemu i prywatnemu.
Szczególniejsza ostrożność przy użyciu broni musi być zachowana w miejscach, gdzie użycie tego środka mogłoby zagrażać bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia osób postronnych; dotyczy to przede wszystkim użycia broni w miejscach skupienia ludności.
Z uwagi na zwiększone niebezpieczeństwo dla życia osób trzecich przy użyciu broni palnej w miejscach skupienia większej ilości ludzi w wypadkach, kiedy użycia broni palnej nie da się uniknąć, funkcjonariusz ma przestrzegać następujących zasad:
- w wypadkach, w których zachodzi konieczna potrzeba użycia broni, funkcjonariusz może bez względu na to, czy jest uzbrojony w karabin, czy też w krótką broń palną, użyć w miejscach skupienia się ludzi i na ulicach broni palnej, jeżeli nie jest w stanie w inny sposób, np. bronią białą, odeprzeć zamachu, skierowanego na jego życie lub osób postronnych, w szczególności gdy ujęty lub uciekający przestępca sam strzela, lub zagraża bronią palną; w takich przypadkach funkcjonariusz winien strzelać w miarę możliwości w poprzek ulicy i zwracać uwagę, by na linii strzału nie było osób postronnych,
- gdy przez miejsca skupienia ludzi ucieka z eskorty lub przed aresztowaniem niebezpieczny przestępca, ale nie strzela i nie terroryzuje przechodniów, wówczas funkcjonariuszowi uzbrojonemu w karabin bezwarunkowo nie wolno strzelać za uciekającym z uwagi na nośność karabinu i siłę pocisku karabinowego, który może przebić kilka osób. W wypadku tym może ścigający funkcjonariusz użyć karabinu dopiero wtedy, gdy niebezpieczny przestępca wydostanie się w ucieczce poza obręb skupienia się ludzi, jednak i wówczas przez użycie broni nie powinno być narażone życie lub zdrowie osób postronnych,
- funkcjonariusz, posiadający krótką broń palną może – z zachowaniem ostrożności – strzelać do uciekającego, niebezpiecznego przestępcy nawet w miejscu skupienia się ludzi, jeżeli nie jest w stanie zapobiec ucieczce w inny sposób i jeżeli w danym przypadku nie zachodzi niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia osób postronnych.
Funkcjonariusze służby śledczej (nieumundurowani) przed wystąpieniem, względnie użyciem broni, powinni – o ile na to pozwalają okoliczności - wylegitymować się ze swego charakteru służbowego; jeżeli jednak jest to niemożliwe, uprzedzają okrzykiem: „Policja ! Ręce do góry !”.
Funkcjonariusze nieumundurowani Policji w zasadzie nie powinni robić użytku z broni, ponieważ nie ujawniają na zewnątrz swego charakteru służbowego, z wyjątkiem koniecznej obrony dla odparcia niebezpiecznego napadu lub zamachu, zagrażającego życiu, zdrowiu lub wolności funkcjonariusza lub innych obywateli, w razie niebezpiecznego zamachu lub napadu na mienie publiczne lub prywatne oraz w razie nieusłuchania wezwania do natychmiastowego odłożenia broni lub innych przedmiotów, których użycie może zagrażać zdrowiu lub życiu funkcjonariusza lub osób postronnych.
Za niebezpieczny napad lub zamach, zagrażający życiu lub zdrowiu funkcjonariusza lub innych obywateli, należy uważać każde czynne zagrożenie życiu lub zdrowiu, niebezpieczne ze względu na użycie narzędzia, widoczną przewagę siły fizycznej lub przewagę liczebną napastnika.
Niebezpieczny zamach, zagrażający wolności funkcjonariusza, jest to każde pozbawienie lub ograniczenie wolności osobistej, w celu udaremnienia spełnienia czynności służbowej przez funkcjonariusza, np. zamknięcie w pokoju, w sieni domu, otoczenie, utrudniające ruchy itp.
Jako niebezpieczny zamach na wolność obywatela należy uznać każde pozbawienie lub ograniczenie jego wolności osobistej, w celu ułatwienia popełnienia przestępstwa, względnie dopuszczenie się jakiegokolwiek gwałtu na jego osobie, np. zamknięcie właściciela sklepu w pokoju celem ograbienia sklepu.
Za czynności zmierzające bezpośrednio do spełnienia niebezpiecznego napadu lub zamachu, należy uważać przygotowanie do spełnienia tego czynu, np. wyciągnięcie ręki po broń lub niebezpieczne narzędzie, usiłowanie zamknięcia w mieszkaniu itp.
Nieusłuchanie wezwania do natychmiastowego odłożenia broni lub innych przedmiotów, których użycie może zagrażać zdrowiu lub życiu funkcjonariusza lub innego obywatela, ma miejsce także i wówczas, kiedy wezwany broń lub przedmiot trzyma w rękach lub ukryje w ten sposób, że w każdej chwili mógłby użyć, np. do kieszeni, pod wierzchnie okrycie itp.
Za niebezpieczny napad lub zamach, zagrażający mieniu publicznemu lub prywatnemu, należy uważać:
- napad lub zamach na budynku rządowe lub samorządowe, umyślne uszkodzenie środków komunikacyjnych,
- napad lub zamach na mienie prywatne, mogący w skutkach pociągnąć poważne zakłócenie normalnego życia społecznego, a mianowicie: rabunek i kradzież w czasie klęsk żywiołowych lub zamieszek, umyślne podpalenie lasów, budynków, plonów, nagromadzonych w jednym miejscu w polu lub zabudowaniach.
Opór czynny ma miejsce, gdy zachodzi wypadek użycia siły fizycznej dla udaremnienia funkcjonariuszowi spełnienie czynności służbowej, np. gdy jedna lub kilka osób za pomocą gwałtu lub groźby usiłuje przeszkodzić funkcjonariuszowi w wykonaniu czynności służbowej, zapowiedzianej lub rozpoczętej, czynny zamach na osobę lub rzeczy, powierzone dozorowi lub straży funkcjonariusza, odmowa posłuszeństwa, poparta przybraniem niebezpiecznej postawy.
Nawet rzucanie się z gołymi rękami na policjanta w celu pozbawienia go fizycznej możliwości wypełnienia obowiązków służby, usiłowanie rozbrojenia, obezwładnienia itp. należy uważać jako gwałt fizyczny, np. chwycenie za rękę w celu uniemożliwienia dobycia lub użycia broni, ujęcia sprawcy czynu przestępnego itp.
Za niebezpiecznych przestępców należy w pierwszej kolejności uważać: zdrajców Państwa, bandytów, szpiegów, morderców, podpalaczy, fałszerzy pieniędzy, zawodowych koniokradów, włamywaczy, uzbrojonych włóczęgów, oraz wszelkie osoby, dopuszczające się sabotażu tras kolejowych, telegraficznych lub telefonicznych, obiektów kolejowych, środków komunikacyjnych, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz dezerterów wojskowych, o ile zachodzi podejrzenie, że dopuścili się ciężkich przestępstw karnych.
Na równi z niebezpiecznym przestępcą należy traktować osobę, która usiłuje przekroczyć granicę państwa i nie zatrzymuje się na żądanie policjanta, jeżeli zachodzi podejrzenie przemytu lub nielegalnego przekroczenia granicy.
Z przepisów Ministra Spraw Wewnętrznych Felicjana Sławoj-Składkowskiego z dnia 14 maja 1929 roku w sprawie użycia broni przez oficerów i szeregowych Policji Państwowej.
Mój komentarz: abstrahując od praktycznego stosowania się funkcjonariuszy do powyższych zasad uważam, iż przepisy te cechowały rzeczowość i spójność. Były one po prostu zrozumiałe dla czytelników.
| Proponuję posty o podobnej tematyce: |
| POLICJA |
| Ponadto polecam korzystanie ze stale uzupełnianych indeksów: |
| ALFABETYCZNY INDEKS OSOBOWY |
| ALFABETYCZNY INDEKS MIEJSCOWOŚCI |
| MIEJSCOWOŚCI – UKŁAD WOJEWÓDZKI |
| INDEKS PAŃSTW |
| KALENDARIUM |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz